Participatiesamenleving: concreet maken met scans, onderzoek en training

Wat is participatie?

Participatie betekent letterlijk ‘deelname’. In de maatschappelijke context gaat het om actief meedoen aan sociale, economische, culturele of politieke processen. Denk aan werken, vrijwilligerswerk, mantelzorg, meedenken over beleid, of stemmen.

• Definitie participeren: actief bijdragen aan het functioneren van de samenleving.
• Maatschappelijke participatie: de overkoepelende term voor al die manieren waarop mensen meedoen.

Participeren is méér dan aanwezig zijn. Het gaat om betrokkenheid, eigen regie en actie.

Wat is een participatiesamenleving?

De term participatiesamenleving werd in 2013 breed geïntroduceerd in de Troonrede. De kern: burgers nemen meer verantwoordelijkheid voor hun leven en omgeving; de overheid ondersteunt waar nodig. Het is geen zwart-wit wissel van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij, maar een balans: tussen vangnetten en eigen kracht, tussen systeem en samenleving.

Participatiesamenleving: betekenis in het kort

• Zelfredzaamheid en betrokkenheid staan centraal.
• De overheid stimuleert, faciliteert en borgt gelijke kansen.
• We doen het samen: overheid, werkgevers, professionals, burgers.

Waarom is een participatiesamenleving van belang?

• Meer zelfredzaamheid en sociale cohesie
• Beheersbare zorgkosten
• Meer invloed voor burgers

Soorten participatie 

Samen vormen ze sociaal-maatschappelijke participatie: de optelsom van manieren waarop mensen bijdragen.

Wetgeving: de Participatiewet (werk & inkomen)

De Participatiewet ondersteunt mensen die niet zelfstandig in hun inkomen kunnen voorzien en stimuleert inclusief werkgeverschap. Voor werkgevers betekent dit o.a.:

• Kansen creëren voor mensen met een arbeidsbeperking
• Samenwerken met gemeenten rond matching en re-integratie
• Werkplekken en processen toegankelijk maken

Zo krijgt de participatiesamenleving ook concrete, beleidsmatige vorm.

Inclusie en participatie horen bij elkaar

Inclusie betekent dat iedereen kan meedoen, ongeacht beperking, afkomst, leeftijd of opleidingsniveau. Zonder toegankelijke informatie, toegankelijke gebouwen en toegankelijke digitale diensten blijft participatie vaak theorie. Met andere woorden: toegankelijkheid is de randvoorwaarde voor participatie.

Actieve participatie gaat nog een stap verder: mensen hebben invloed. Denk aan co-creatie, burgerbegrotingen en meebeslissen over beleid. Dat vraagt om:

• Toegankelijke informatie (begrijpelijk en vindbaar)
• Laagdrempelige inspraak (online én fysiek)
• Erkenning van ervaringskennis (mee-ontwerpen, meebeslissen)

Participatie in de praktijk: kansen en knelpunten

De potentie is groot, maar we zien ook drempels:

• Niet iedereen start hetzelfde: ongelijkheid en beperkingen tellen mee
• Tijd, middelen of vaardigheden ontbreken soms
• Mantelzorgers raken overbelast zonder steun en respijtzorg

Wat helpt?

• Training en ondersteuning (kennis opbouwen in organisaties)
• Toegankelijke voorzieningen (fysiek, digitaal, communicatie)
• Erkenning van informele inzet (waardering en praktische hulp)

Wat betekent participatie voor professionals?

Voor professionals betekent participatie anders kijken: ruimte geven aan eigen regie, aansluiten bij ervaringskennis, samenwerken over domeinen heen en beleid vertalen naar toegankelijke uitvoering. Participatie is geen extra taak, maar een andere manier van werken.

Zo helpt Stichting Accessibility: jouw praktische brug naar participatie

We maken toegankelijkheid meetbaar, leerbaar en haalbaar, zodat participatie niet alleen een mooi woord is, maar dagelijkse praktijk.

1) Hoe toegankelijk is jouw website of app?

Krijg inzicht in digitale toegankelijkheid en vindbaarheid. Onze technische scan (incl. WCAG-checks) laat zien wat goed gaat en wat beter kan. Van contrast en navigatie tot formulieren en alternatieve teksten.

Vraag een scan voor jouw website of app aan.

2) Hoe toegankelijk is jouw locatie?

We toetsen fysieke toegankelijkheid van gebouwen en locaties. Je ontvangt een helder rapport met verbeterpunten: van route en entree tot wayfinding, verlichting en noodsituaties.

Plan een locatietoegankelijkheidsscan.

3) Hoe gebruiksvriendelijk is jouw omgeving?

We doen gebruikersonderzoek met mensen met een visuele, auditieve, motorische of cognitieve beperking. Zo meet je de bruikbaarheid van je website, product, gebouw of dienst in de praktijk.

Laat ons een gebruikersonderzoek organiseren.

4) Vergroot je kennis (trainingen, e-learnings, webinars)

Toegankelijkheid begint met kennis. Kies uit ons aanbod voor teams: van WCAG 2.2 (AA) tot toegankelijk schrijven, inclusief UX en testmethoden.

Bekijk alle trainingen en e-learnings.

5) Plan van aanpak op maat: Morgen Aan De Slag

We helpen je van nulmeting naar uitvoering met een concreet plan van aanpak: prioriteiten, mijlpalen, KPI’s, rollen en borging.

Vraag een “Morgen Aan De Slag”-plan aan.

6) Begeleiding door experts 

Onze specialisten helpen je toegankelijkheid te borgen, zowel digitaal als fysiek. Wij ondersteunen o.a. UX’ers, websitearchitecten, back-end en front-end developers, contentmanagers, architecten, aannemers, projectleiders en interieurstylisten. Ieder vanuit hun eigen vakgebied.

Plan een oriënterend gesprek met een expert.

Participeren is samenleven

De participatiesamenleving draait om betrokkenheid, samenwerking en inclusie. Participeren in de maatschappij betekent dat iedereen een rol kan pakken, mits we voorwaarden goed regelen: van wetgeving en ondersteuning tot toegankelijke (digitale) voorzieningen en kennis in organisaties.

Wil je participatie concreet maken in jouw organisatie?

• Scan wat je nu al goed doet (en wat beter kan).
• Leer hoe je toegankelijkheid in processen verankert.
• Borg de verbeteringen met beleid, hulpmiddelen en rollen.

Samen met partners en klanten werkt Stichting Accessibility aan een inclusieve samenleving die toegankelijk is voor iedereen.

Nu aan de slag?

• Vraag een digitale scan of locatiescan aan
• Plan een oriënterend gesprek
• Bekijk trainingen en webinars