Zo help je je locatie toegankelijker te maken voor mensen die blind of slechtziend zijn
‘Genieten van een avondje uit mét een visuele beperking? Dat kan absoluut. Maar dan helpt het wel als de locatie rekening houdt met bezoekers die minder goed, of helemaal niet kunnen zien. Zoals Toos in de video.’ Aan het woord is Rob Verberne, adviseur toegankelijkheid bij Stichting Accessibility en in die rol betrokken bij het project ‘100% recreatie’. Als adviseur voert hij onderzoeken uit naar de toegankelijkheid van de recreatiebranche, en adviseert hij organisaties over hoe ze toegankelijker kunnen worden. Hij kijkt daarbij niet alleen naar de fysieke toegankelijkheid van een locatie. ‘Het sociale deel vinden we net zo belangrijk. Hoe wordt iemand bejegend? Dat maakt een wereld van verschil voor de beleving van een bezoeker.’
Een felle lamp is niet nodig, wél een duidelijk contrast
In de video bezoekt Toos met haar partner het theater. De trap is slecht verlicht, waardoor ze ten val komt. Is dit iets dat Verberne in de praktijk vaak tegenkomt? ‘Helaas wel. In theaters maakt men vaak gebruik van minimale of sfeerverlichting, waardoor zaken als trappen en leuningen slecht zichtbaar zijn.’ Angst voor een grote lamp die de theatersfeer mogelijk verstoort, is volgens Verberne onterecht. ‘Met contrasterende markering of lichtstrips kun je makkelijk aangeven waar de trap en leuning lopen. Het gaat namelijk niet om de felheid van het licht, maar om het contrast. En dat is niet alleen belangrijk voor de toegankelijkheid, maar ook, zoals we zien bij Toos, voor de veiligheid.’
Locatietoegankelijkheid is ook van belang voor de veiligheid.
Met behulp van een QR-code het menu of de prijslijst bekijken
Waar lopen mensen zoals Toos nog meer tegenaan tijdens een dagje of avondje uit? ‘Bijvoorbeeld dat ze de prijslijst van de drankjes bij de bar niet goed kunnen lezen. Dan is er een prachtige menukaart, maar met een slecht leesbaar lettertype, of een onduidelijk contrast tussen de letters en de achtergrond.’ Wat kun je dan doen als locatie om mensen hierin tegemoet te komen? ‘Zorgen voor goede verlichting, bijvoorbeeld bij de tafeltjes. Of je kunt een kaart met groot lettertype of een loep aanbieden aan mensen die dat nodig hebben. Wat ook handig is, is het toevoegen van een QR-code aan de kaart. Mensen kunnen die code scannen en op die manier de kaart op hun eigen telefoon openen, zodat ze kunnen inzoomen en zo de kaart kunnen lezen.
Ook het toilet en de entree kunnen toegankelijker
Obstakels voor mensen met een visuele beperking vind je niet alleen in slecht verlichte ruimtes. Ook delen van een locatie die voor zich zouden moeten spreken, zoals de entree of de toiletten, kunnen voor problemen zorgen. ‘Mensen die slechtziend zijn maken veelal gebruik van het reguliere toilet. In toiletten zien we vaak weinig contrast, omdat alles bijvoorbeeld wit is. En om nou op de tast te ontdekken waar je moet wezen, daar is het toilet nou net niet de plek voor.’
Maar ook hier is de oplossing weer eenvoudig te realiseren, vertelt Verberne. ‘Plaats bijvoorbeeld een toiletbril met een andere kleur. Of geef het wandje achter het toilet een contrasterende kleur.’
En hoe komt het dat de entree niet altijd goed zichtbaar is? Dat is toch hét visitekaartje van een locatie? ‘Ja, maar dan vormt een grote glazen pui de ingang. Het is dan niet goed te zien wáár je precies naar binnen moet. Als je met duidelijke letters ‘ingang’ op de deur zet, weet iedereen waar zij of hij moet zijn. Vergeet ook niet om contrasterende markering aan te brengen op grote glazen oppervlaktes.’ Soms zie je dat je je moet aanmelden via een touchscreen, bijvoorbeeld bij de gemeente als je je paspoort komt verlengen. ‘Mensen die blind of slechtziend zijn, kunnen daar niets mee. Dus daar zul je als organisatie een andere oplossing voor moeten zoeken.’
De gouden driehoek: de organisatie, de experts en de ervaringsdeskundige
Er zijn verschillende manieren waarop de toegankelijkheid van een locatie in kaart gebracht kan worden. Rob Verberne geeft zelf de voorkeur aan technische scan aangevuld met een gebruikersonderzoek. ‘Ikzelf kan - als iemand met goed zicht - niet of minder goed begrijpen hoe de wereld is als je visueel beperkt bent.’ Daarom is een gebruikersonderzoek zo belangrijk.
Hoe werkt zo’n gebruikersonderzoek? ‘Dan vragen we mensen die visueel beperkt zijn om bijvoorbeeld een bezoekje aan het theater of de dierentuin te brengen. We zijn dan ook benieuwd hoe iemands ervaring is wat betreft de hulp of ondersteuning vanuit de medewerkers. Hoe benaderen de mensen je?’ Verberne is van mening dat een goed onderzoek naar locatietoegankelijkheid eigenlijk niet zonder ervaringsdeskundigen kan. ‘We kijken altijd of we meer dan één ervaringsdeskundige kunnen inzetten, dan hebben we meerdere ervaringen die we naast elkaar kunnen leggen. Het is bijvoorbeeld een wereld van verschil of iemand blind is, of slechtziend.’
De input van de organisatie is net zo belangrijk, want elke locatie is weer anders, en heeft andere mogelijkheden tot verbetering van toegankelijkheid. ‘We hebben het vaak over de gouden driehoek: de organisatie zelf, wij als experts, en de ervaringsdeskundige(n).’
Bewustwording is net zo belangrijk
En de kosten? ‘De voorbeelden die ik hierboven laat zien hoeven niet zoveel te kosten. Vaak zijn een paar simpele ingrepen al voldoende om een plek meteen een stuk toegankelijker te maken.’ En toegankelijkheid gaat verder dan goede verlichting of duidelijke letters, vindt Verberne. ‘Het stuk sociale toegankelijkheid is ook ontzettend belangrijk, en dan heb je het vooral over bewustwording. Op het moment dat jij iemand met een visuele beperking gelijk behandelt, en aandacht hebt voor het feit dat deze persoon misschien wat extra ondersteuning nodig heeft, help je iemand daar op meerdere fronten mee. En bovenal draag je bij aan een positieve ervaring van deze bezoeker.’ Waardoor élke bezoeker hopelijk met plezier kan terugdenken aan een dagje of avondje uit.