Zijn jouw teksten voor iedereen begrijpelijk? Schrijf op het juiste leesniveau

Leesniveau

Het Europees Referentiekader (ERK) is algemeen geaccepteerd als de meetlat voor het leesniveau van teksten en andere taaluitingen. Het ERK onderscheidt zes niveaus:

A1: Ik kan vertrouwde namen, woorden en zeer eenvoudige zinnen begrijpen, bijvoorbeeld in mededelingen, op posters en in catalogi. Voorbeeld: Ik ga naar huis. Ik moet eten. Ga je ook mee?

A2: Ik kan korte eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, menu's en dienstregelingen en ik kan korte, eenvoudige, persoonlijke brieven begrijpen. Dit is het niveau dat behaald moet worden door inburgeraars.

B1: Ik kan teksten begrijpen die hoofdzakelijk bestaan uit hoogfrequente, alledaagse of aan mijn werk gerelateerde taal. Ik kan de beschrijving van gebeurtenissen, gevoelens en wensen in persoonlijke brieven begrijpen. Ongeveer 40 procent van de Nederlandse bevolking beschikt over dit taalniveau. Veel gratis kranten hanteren dit taalniveau. 95 procent van de Nederlandse bevolking is in staat om deze teksten te lezen en te begrijpen.

B2: Ik kan artikelen en verslagen lezen die betrekking hebben op eigentijdse problemen, waarbij de schrijvers een bijzondere houding of standpunt innemen. Ik kan eigentijds literair proza begrijpen.

C1: Ik kan lange en complexe feitelijke en literaire teksten begrijpen en het gebruik van verschillende stijlen waarderen. Ik kan gespecialiseerde artikelen en lange technische instructies begrijpen, zelfs wanneer deze geen betrekking hebben op mijn terrein.

C2: Ik kan moeiteloos vrijwel alle vormen van de geschreven taal lezen, inclusief abstracte, structurele of linguïstisch complexe teksten, zoals handleidingen, gespecialiseerde artikelen en literaire werken.

Mismatch

Uit onderzoek blijkt dat veel overheidscommunicatie niet effectief is omdat de teksten te moeilijk geschreven zijn. 40 procent van de Nederlanders heeft leesniveau B1, terwijl 75 procent van de teksten geschreven zijn met ongeveer leesniveau C1 - zie ook de grafiek onder dit artikel. Om deze mismatch aan te pakken heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken in 2019 de Direct Duidelijk-brigade in het leven geroepen. In deze brigade zitten taalcoaches die ambtenaren ondersteunen en stimuleren om begrijpelijke teksten te schrijven.

Meer informatie

Het toegankelijk maken van teksten is in sommige gevallen echter ingewikkelder dan het gewoon herschrijven van de teksten. Bovendien stuiten veel mensen binnen hun organisatie op verzet bij het zogenaamde hertalen. In zo'n geval kunnen bijvoorbeeld het bedrijf Eenvoudig Communiceren of de Stichting Lezen en Schrijven je verder helpen.