NEMO: op weg naar inclusie

Case

NEMO Science Museum is het best bezochte wetenschapsmuseum van Nederland. Het museum biest vaste – en tijdelijke interactieve tentoonstellingen, workshops, lezingen en demonstraties. Nieuwe programma’s worden getest met de doelgroep.

In 2021 richtte de tentoonstelling ‘Zo te Zien’ zich op hoe iedereen anders ziet. Bij het organiseren van deze tentoonstelling werd ook aandacht besteed aan de al bestaande wens om meer toegankelijk te zijn voor mensen die juist minder of niet zien.

bezoekers in 2019: 664.879
bezoekers jonger dan 18 jaar: 38%
100 jarig bestaan: 2023
aantal objecten in museum: 17000

Doel

Een tijdelijke tentoonstelling moet net als de vaste tentoonstelling gaan over technologie, wetenschap en educatie. Zintuigen zijn daarbij een geliefd onderwerp. Vanuit de wens om ook inclusief te werken werd met het gekozen onderwerp “Zo te zien” onderzocht hoe deze tentoonstelling ook toegankelijk kon worden gemaakt voor mensen met een visuele beperking. Door corona kwamen alle activiteiten stil te liggen en werd de tentoonstelling zelf een jaar opgeschort. De extra tijd werd vervolgens aangegrepen om verder aan dit plan te werken. Er werd contact opgenomen met Accessibility om hier gezamenlijk in op te trekken.

Vertrekpunt

Allereerst is er een nulmeting gedaan naar de toegankelijkheid voor bezoekers met een visuele beperking. Zo werd onderzoek gedaan naar de ingang van het museum, de website, de tekstborden en verlichting. Eventuele verbeterpunten werden in kaart gebracht, evenals mogelijke oplossingen.
Op wie richt je je met je tentoonstelling?
Een van de eerste vragen bij het organiseren van de tentoonstelling was wie je met de tentoonstelling wilt bereiken. De tentoonstellingen zijn voor mensen die naar NEMO komen, en dat zijn over het algemeen mensen die geen visuele beperking hebben. Hoe ga je je tentoonstelling dan optimaal toegankelijk inrichten? Zorg je ervoor dat alles ook toegankelijk is voor mensen met een visuele beperking, of maak je een apart deel van de tentoonstelling dat zich speciaal op deze groep mensen richt? Richt je je vooral op activiteiten voor mensen die niet (goed) kunnen zien, of zou het voornamelijk een tentoonstelling moeten worden voor mensen die wel goed kunnen zien?

Uitdaging

Men realiseerde zich hoe lastig het is om iets echt toegankelijk te maken voor iedereen. Soms is iets heel prettig voor één groep, maar juist niet prettig voor een andere groep.

Ten aanzien van de routing in het gebouw is NEMO best een ingewikkeld museum, waardoor het niet mogelijk is om alles toegankelijk te maken.

Voor navigatie in de tentoonstelling maakte men gebruik van de Navilens app. Navilens is een kleurvakjes code. Hierbij kan de bezoeker met behulp van de app een kleurcode scannen en luisteren naar alle informatie. Zo kan men ook de route bepalen. Een mooi systeem dat weliswaar goed werkt in de informatie overdracht, maar voor de navigatie in de praktijk niet optimaal bleek te werken. Soms werden de kleurcodes bijvoorbeeld ongemerkt geblokkeerd door andere bezoekers.

Oplossing

Gekozen werd om zich te blijven richten op de bestaande doelgroep, waarbij een aantal onderdelen op de tentoonstelling ingericht zouden worden die ook voor mensen met een visuele beperking een mooie beleving zouden zijn.
Een basisgedachte van NEMO is dat kinderen en ouderen samen leren. Hoewel er in familieverband naast iemand die niet ziet, vaak wel iemand is die wel ziet, wordt er gezorgd dat zoveel mogelijk aspecten voor iedereen toegankelijk zijn. Dat kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van grote teksten op de informatieborden, audiodescriptie en Navilens.
Daarnaast werden ook interactieve shows gegeven over het thema zien. Nieuwe technologieën werden gedemonstreerd zoals Navilens, een VR beleving van een blind geworden persoon die een hersenchip krijgt en daardoor contouren toch kan zien, de Orcambril en een mobiel echo apparaat.
De navigatie door complexe indeling en opstelling van het museum zou je makkelijker kunnen maken door met een familietour te gaan werken langs bijzondere exhibits. Met de geplande vernieuwing van de 2^e etage is besloten om toegankelijkheid al in het ontwerpproces mee te nemen. De adviseurs van Accessibility hebben hier veel input voor kunnen leveren.

En nu...

In de gesprekken met Accessibility en het Bartiméus Fonds werd de wens om het hele museum inclusief te maken alleen maar groter. Hieruit is een tweejaren plan ontwikkeld, dat door het Bartiméus Fonds financieel ondersteund zal worden. Dit tweejarenplan is onderdeel van een grotere ambitie om NEMO de komende jaren toegankelijk te maken voor o.a. laaggeletterden, mensen met een visuele, auditieve en motorische beperking.

NEMO laat zien dat hoewel je onderdelen van je organisatie kunt gebruiken om de toegankelijkheid te vergroten voor mensen met een beperking, het succes bepaald wordt door veel meer aspecten dan een aanpassing in een fysieke of digitale omgeving. De medewerkers van NEMO hebben allen deelgenomen aan bewustwordingsworkshops, zodat een ieder bij kan dragen om alle bezoekers een goede beleving te kunnen geven.

Website NEMO Science Museum

"De focus ligt op het zorgen dat ook bij de vaste tentoonstelling een leuke en goede beleving mogelijk is voor mensen met een visuele beperking."

Annemarie van Eekeren Manager Programma en Collecties