Snoezelstoel

De Snoezelstoel

Luisteren naar de belevenissen van De Kleine Kapitein, terwijl de wind door je haren wappert, de golven tegen je stoelpoten beuken, en het blauwige licht stormachtig weer verraadt. En dat terwijl je hoog en droog in een comfortabele lounge chair ligt! Of er je eigen iPod in pluggen en een heuse privédisco creëren, inclusief lichten en pompende bas. Dat kan allemaal in de Snoezelstoel, waar horen, zien en voelen samenkomen in één beleving.

Je kunt er zintuigen ervaren die je in het dagelijkse leven voor lief neemt, of – als één van die zintuigen niet optimaal werkt (functionele beperking) – gebruik maken van de andere zintuigen. Daarmee slaat de Snoezelstoel via de zintuiglijke beleving een brug tussen de wereld van de functioneel beperkten en de wereld ‘daarbuiten’.

Bruggen bouwen

En dat was ook precies de bedoeling van de zeven masterstudenten van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht die de stoel ontwierpen. Zij kregen in 2008 van Accessibility de opdracht om om voor het nieuw te bouwen terrein van Bartiméus in Doorn concepten en installaties te ontwikkelen om het terrein voor zowel de cliënten als de zogenaamde buitenwereld aantrekkelijker te maken.

Een eerste fundamentele stap op weg naar integratie van beide groepen én een spannende opdracht voor de studenten, want niets was onmogelijk en alles mocht, zolang ze hun brede doelgroep in het achterhoofd zouden houden. Het resultaat moest echter wel zo concreet zijn dat dit een basis zou kunnen vormen voor verdere gedachtevorming over omgekeerde integratie.

De Snoezelstoel blijkt een groot succes. Inmiddels wordt hij ook gebruikt in therapieën bij Bartiméus; de stoel heeft namelijk een therapeutische modus, waarbij een begeleider of bezoeker verhalen kan voorlezen en zelf effecten kan toevoegen en aanpassen met een controlepaneel. Wellicht vindt hij ook zijn weg buiten Bartiméus. Wat te denken van bijvoorbeeld een relaxstoel in een gezondheidscentrum of een bejaardenhuis, of misschien wel gewoon bij u thuis..? De Snoezelstoel geeft ieder mens, los van zijn cognitief- of lichamelijk niveau dé zintuiglijke ervaring van zijn leven. Integratie van twee werelden vanuit een luie stoel!

Het project: Grupo Provocar

Onder de naam Grupo Provocar, ontwikkelden de studenten samen in totaal tien concepten. Alle binnen de ontwerpfilosofie van Inclusive Design - een filosofie waarbij de behoeftes van de markt in hun breedste vorm bereikt worden, ongeacht het onderscheid tussen de 'gezonde' consument en de consument met beperkingen.  Het gaat erom dat mensen met beperkingen zo veel mogelijk kunnen integreren in de maatschappij - in dit geval de cliënten van Bartiméus en de buitenwereld.

De studenten hadden allereerst tot taak de zeer gevarieerde doelgroep te onderzoeken, want de cliëntgroep van Bartiméus alleen al kent een enorme verscheidenheid. Waar alle cliënten van Bartiméus een visuele handicap hebben en vaak zelfs meervoudige gehandicapt zijn, staat er nu ook een buitenwereld tegenover zónder enige beperking. Een grote uitdaging dus om installaties te ontwikkelen die voor iedereen aantrekkelijk zijn.

Ook op technisch gebied moesten de studenten zich in sneltreinvaart ontwikkelen, want waar men dagelijks met veel nieuwe technische snufjes geconfronteerd wordt, is er voor visueel gehandicapten nog weinig high-tech op de markt.

Op de foto presenteren de studenten de concepten aan medewerkers van Bartimeus. De studenten werkten ook persona's uit en gaven een uitgebreide toelichting op de resultaten van hun denkwerk.

Grupo Provocar: Paul van Eekelen (game design), Jelleke Raats (sturing interdisciplinaire maakprocessen), David Sampimon (sound design), Luc Sengers (interaction design), Ruth Slob (kunsteducatie), Tom Wolvers (interaction design), Wouter van der Zouwe (sound design).
Begeleidende docenten: Evert Hoogendoorn (Hoofd Design for Virtual Theatre & Games - HKU) en Dyane Donck (docente Muziektechnologie HKU).
Opdrachtgevers en begeleiding: Martijn Frazer, Eric Velleman (Stichting Accessibility), Irene Bakker en Dick Lunenborg (Stichting Bartimeus).

Faculteit Kunst Media en Technologie van de Hogeschool van de Kunsten Utrecht
http://fac-kmt.hku.nl/

De snoezelstoel is mede mogelijk gemaakt dankzij een financiele bijdrage van de Vereniging Bartiméus Sonneheerdt: www.steunbartimeus.nl